آنچه باید درمورد بهداشت دهان و دندان بدانیم

داشتن لبخندی زیبا که نمایشگر دندان‌های مرتب ، سفید و شفاف است یکی از نشانه های سلامت جسم و روان می باشد . داشتن لبخند زیبا اهمیت  فراوان دارد چینش ، فرم و نظم دندان‌ها تا چه اندازه میتواند در ظاهر و زیبایی فرد تاثیر گذار باشد کاملا  انکار ناپذیر است.

مطالب ارائه شده در ذیل  روشهای مختلف دندانپزشکی جهت راهنمایی و حفظ بهداشت دهان و دندان می باشد:

دندان عقل

دندان عقل تا قبل از  20 سالگی باید رویش پیدا کند در غیر اینصورت می بایست به فکر جراحی و کشیدن آن باشید. اما اگر سن شما از 40 سالگی گذشته است و مشکلی با دندان عقلتان ندارید بهتر است دیگر به فکر خارج کردن آن نباشید و فقط سالیانه توسط دندانپزشک معاینه و کنترل شود.

آیا دندان عقل را همیشه باید کشید؟

خیر، درصورتی که موقعیت و رویش دندان عقل صحیح باشد و پوسیدگی و مشکل دیگری نداشته باشد، لزومی به کشیدن آن نیست. بعضی علائم که بیانگر لزوم کشیدن دندان عقل است عبارتند از:

دندان شیری

زمان رویش دندانهای شیری بر حسب سن کودک نه ماه بعد از تولد صورت میگیرد

سن رویش دندانها ژنتیکی می باشد و زودتر در آمدن و یا تاخیر در رویش به مدت چند ماه طبیعی است . ولی اگر این تاخیر بیش از9 ماه گردد ، باید به دندانپزشک مراجعه نمود.

دندان شیری و بهداشت

از هنگام رویش اولین دندان شیری (حدود 6 ماهگی ) تمیز کردن دندانهای کودک اهمیت پیدا میکند. برای تمیز کردن دندانها تا 3 سالگی از خمیر دندان نباید استفاده کرد در این سنین استفاده از مسواک انگشتی یا مسواکهای مخصوص کودک روش مناسبی است.

دندان قروچه و نایت گارد

دندان قروچه در شب میتواند باعث سایش شدید مینای دندانها و حساسیت دندانی و همچنین سردردهای مزمن و مداوم شود. برای جلوگیری از این عوارض توصیه می شود ، از نایت گارد که توسط دندانپزشک ساخته میشود ، استفاده شود.

بوی بد دهان

بوی بد دهان مسئله ای است که هم باعث ناراحتی خود شخص می شود و هم اطرافیان او ، حتی ممکن است زندگی اجتماعی فرد را مختل کند.

علل بوی بد دهان چیست؟

1- بهداشت بد دهان و دندان

2- پوسیدگی دندانها و بیماری های لثه

3- مشکلات تنفسی مثل سینوزیت و یا تورم لوزه

4- مشکلات گوارشی مثل ریفلاکس معده

5- خشکی دهان

6- سیگار

7- زبان

90% علت بدبویی دهان مربوط به پلاک های میکروبی است که در بین پرزهای زبان گیر کرده است و راه برطرف شدن آن مسواک کردن زبان و یا تمیز کردن سطح زبان با استفاده از زبانشوی است.

چند راهکار خانگی برای رفع بوی بد دهان :

1 – مسواک زدن به آرامی روی سطح زبان

2- مسواک کردن با جوش شیرین

3- جویدن سبزی جعفری

4 – خوردن پونه ، کرفس و یا انجیر

5 – مصرف عرق نعنا و یا چاشنی های معطر مثل میخک ، هل و رازیانه

6 – نوشیدن آب کافی

آیا چای سبز واقعا برای سلامت دهان و دندان مفید است؟

درصد بالای فلوراید در چای سبز می تواند دندانها را در مقابل پوسیدگی محافظت کند ، در ضمن چای سبز با از بین بردن باکتریهای مضر دهان ، برای سلامت لثه ها مفید است و باعث برطرف شدن بوی بد دهان می شود.

پیاز و  دندان

آیا میدانستید خوردن پیاز در پیشگیری از پوسیدگی دندان و عفونتهای دهان مفید است؟ پیاز همانند یک ضد عفونی کننده قوی برای محیط دهان و دندان می باشد. البته مشکل خوردن پیاز ، بوی بد دهان است.

برای رفع بوی بد ناشی از خوردن پیاز ، راهکارهای زیر پیشنهاد می شود.

• جویدن دو تا سه حبه میخک
• جویدن جعفری یا برگ نعناع
• مسواک زدن با استفاده از ترکیب خمیردندان و جوش شیرین
• جویدن چند عدد باقلا

پنیر و دندان

کازئین و پروتئین موجود در پنیر جهت افزایش استحکام و سلامت دندانها بسیار مفید بوده و موجب کاهش احتمال پوسیدگی دندانی می شود. همچنین پنیر حاوی منبعی غنی از کلسیم است که جهت سلامت دندانها لازم است.

البته فراموش نکنید که ویتامین “D” را نیز در رژیم غذایی خود قرار دهید ، زیرا این ویتامین به جذب کلسیم کمک می کند. موادی مانند شیر ، تخم مرغ و ماهی حاوی این  ویتامین هستند.

شیرینی و دندان

پوسیدگی دندان در یک لحظه و یک روز ایجاد نمی شود. مطالعات نشان داده است که بعد از خورن مواد قندی و شیرین 5-2 دقیقه طول میکشد تا میکروبها  از این مواد قندی و شیرین اسید تولید کنند و سپس 20 دقیقه تا 1 ساعت طول می کشد که این محیط اسیدی به حالت عادی برگردد. لذا اگر تعداد دفعات مصرف مواد قندی زیاد باشد ، پوسیدگی سریعتر روی میدهد.

شیردهی و دندان

لازم است تاکید کنیم که شیردادن به نوزاد ، ربطی به نرم تر شدن ، پوسیده تر شدن یا خرابی دندان ندارد.

اغلب به دلیل مشکلات دهان و دندان حین بارداری ممکن است به اشتباه مشکلات دندانی را که متعاقب بارداری پیش آمده را به شیردان به نوزاد نسبت دهیم ولی شیر دادن باعث کم شدن کلسیم دندان و یا خراب شدن دندان نمی شود.

سیب و دندان

از خواص مفید سیب آن است که اسید های موجود در آن می تواند باکتریهای دهان را از بین ببرد و دندانها و لثه ها را تمیز کند و بوی بد دهان را برطرف سازد . جویدن سیب میتواند پلاک های باکتری را ازسطح دندانها و لثه پاک کند و جلوی پوسیدگی و بیماریهای لثه را بگیرد.

قطره آهن و دندان

در بسیاری از موارد مصرف قطره آهن باعث تغییر رنگ و سیاه شدن دندانهای شیری کودکان می شود.

برای پیشگیری بهتر است با استفاده از قطره چکان قطره آهن را در انتهای دهان کودک بریزید تا با دندانها تماس پیدا نکند تمیز کردن دندانهای کودک با استفاده از پارچه ای تمیز و مرطوب نیز میتواند از تغییر رنگ دندانها جلوگیری کند.

آجیل و دندان

خوردن آجیل در جلوگیری از پوسیدگی دندان موثر است، زیرا آجیل و مغزیجات دارای محتوای بالایی از مواد معدنی هستند که باعث استحکام مینای دندان می شوند، درضمن جویدن آنها باعث برداشته شدن پلاک میکروبی روی سطح دندان و نوعی پاک کننده خود به خودی می شود.

خلال دندان

استفاده از خلال دندان برای تمیز کردن دندانها توصیه نمی شود ، زیرا خلال دندان می تواند موجب آسیب رسیدن به لثه شود و همچنین استفاده از آن موجب سایش دندانی و ایجاد حساسیت میشود. در ضمن خلال دندان نمی تواند به خوبی سطوح بین دندانی را تمیز کند و لذا برای برداشت پلاک دندانی از بین دندانها نخ دندان  توصیه می شود.

نوشابه و دندان

در آزمایشی که توسط محققین انجام شده ، آنها یک دندان کشیده شده را که در وضعیت سالم و خوبی بود ، در یک لیوان نوشابه گازدار بمدت 24 ساعت قرار دادند و پس از این مدت مشاهده کردند که ظاهر این دندان بطور کامل تغییر پیدا کرده و در آن حل شده است این آزمایش نشان میدهد که اسید فسفریک موجود در نوشیدنیهای  گازدار باعث حل شدن کلسیم فسفات مینای دندان و تخریب شدید ساختار دندان می شود.

کاکائو و دندان

مطالعات نشان می دهد که یکی از مواد موجود در پودر کاکائو اثری مشابه فلوراید دارد و این ماده را می توان به جای فلوراید حتی در خمیر دندان مورد استفاده قرار داد.

متخصصان معتقدند که اگر پودر کاکائو به تنهایی و بدون شکر مورد استفاده قرار گیرد به سلامت دندان ها کمک می کند.

بارداری و دندان

در دوران بارداری به سبب تغییرات هورمونی ، لثه ها بیشتر مستعد التهاب و بیماری می شوند ، در این شرایط خونریزی از لثه هم زیاد است.

ثابت شده که بیماری های لثه در طول بارداری می تواند موجب زایمان زودرس و تولد نوزاد با وزن کم شود ، لذا بهتر است در این شرایط به دندانپزشک مراجعه شود.

باکتری های عامل بیماری لثه ای می توانند از طریق جریان خون وارد جفت شده و جنین را تحت تاثیر قرار دهند. لذا در خانم هایی که قصد بارداری دارند، معاینات منظم دوره ای هر 3 ماه یکبار توصیه می شود.

گاهی اوقات مجبوریم کارهای فوری و اورژانسی دندانپزشکی مثل عصب کشی یا کشیدن دندان را در زمان بارداری انجام دهیم.

کم خطرترین زمان برای انجام کارهای دندانپزشکی در زمان بارداری، سه ماه دوم بارداری است. در سه ماه سوم بارداری، برای زن حامله سخت است که مدت طولانی روی صندلی دندانپزشکی دراز بکشد، لذا کارهای غیرضروری مربوط به دندانپزشکی را بهتر است به بعد از زایمان موکول کرد.

پستانک و انگشت مکیدن

بیشتر کودکان مکیدن انگشت و پستانک را خود به خود در سنین 2-4 سالگی ترک می کنند.

اما اگر این عادت ادامه پیدا کند ممکن است باعث فاصله افتادن بین دندانها و رو به جلو شدن دندانهای قدامی بالا شود.

خمیر دندان و کودک

مقدار لازم خمیردندان در کودکان زیر 3 سال می بایست به اندازه یک دانه برنج باشد و از خمیردندان بدون فلوراید مخصوص کودکان استفاده نمود. در صورتیکه این نوع خمیر دندان در دسترس نباشد میتوان فقط مسواک را با آب مرطوب کرد.

در کودکان بالای سه سال مقدار خمیر دندان می بایست به اندازه یک نخود باشد.

فیشورسیلانت

فلوراید

فلوراید ماده ای است که باعث پیشگیری از پوسیدگی دندانی می شود.

با مصرف فلوراید ، این عنصر معدنی وارد ساختار دندان  میشود و باعث مقاوم شدن مینا (خارجی ترین لایه تاج دندان ) در برابر اسیدهایی می شود که توسط میکروبهای پوسیدگی زا در دهان تولید می شوند.

همچنین تاثیر شگفت انگیز فلوراید آن است که مصرف مکرر آن می تواند دندانهای دچار پوسیدگی تازه شروع شده را بدون نیاز به ترمیم آنها توسط دندانپزشک کاملا به حالت اولیه و حتی مقاوم تر از آن برگرداند.

این پدیده از طریق دوباره معدنی شدن ضایعات پوسیدگی اولیه با مصرف مکرر فلوراید صورت می گیرد. البته این موضوع در دندانهایی اتفاق می افتد که در مرحله اولیه تشکیل پوسیدگی هستند و لایه رویی مینا ظاهرا سالم و دست نخورده است و هنوز پوسیدگی حفره دار در آن ایجاد نشده است.

محافظ دندان

ورزشکاران و یا افرادی که ممکن است در معرض ضربه احتمالی به دندانهایشان باشند ، بمنظور جلوگیری از آسیب های احتمالی به دندانهایشان می بایست از گارد دهانی استفاده کنند. گارد دهانی وسیله ای پلاستیکی است که توسط دندانپزشک ساخته می شود و روی دندانها گذاشته می شود تا نیروی حاصل از ضربه را تا حد امکان کم کند.

معاینات دوره ای دندانپزشکی

به منظور تشخیص زود هنگام پوسیدگیهای دندانی و سایر مشکلات دهانی و پیشگیری از درمانهای وسیع تر و پرهزینه تر ، بهتر است معاینات دوره ای دندانپزشکی هر 6 ماه یکبار انجام شود..

محصولات بهداشت دهان و دندان تریزا